رمان و جهش رمانتیکی آن

با توجه به ارتباط متقابل بین جامعه و ادبیات و نظر به حضور فوق العاده برتر رمان، در وضعیت کنونی، نسبت به دیگر انواع ادبی، پرسش دربارة علت و ریشه اولویت این نوع ادبی پرسشی بیجا نیست. البته زمان تاریخ ظهور رمان، قرن نوزدهم میلادی نیست؛ رمان میراثی است از قرون گذشته . امّا، گسترش آن به صورتی ویژه و تنگاتنگ با جنبش رومانتیسم، در قرن نوزدهم مربوط می­شود. در پی دگرگونی های اجتماعی، سیاسی و ایدئولوژیکی، رمانتیک­ها که به «درد قرن» مبتلا شده بودند، مناسب ترین وسیله بیان «خود» را به ویژه در رمان  می یابند تا به بیان درد قرن، آمال ، رؤیاها، تاریخ ملی و … «خود» بپر­دازند. متناسب با این خواسته­ها، انواع رمان توسعه می­یابد : رمان شخصی، رمان تاریخی و غیره. در واقع «وقتی می­خواهیم ببینیم ادبیات امروز تا چه اندازه مدیون جنبش رمانتیسم است، به این پرسش بر می­خوریم که مگر ادبیات امروز نسبت به جنبش رومانتیسم می­تواند دینی بیش از ابداع رمانِ مدرن داشته باشد ؟» (سولنیه، 1973، ص 6).